A Asociación de Médicos Galegos (Asomega) decidiu outorgar o premio “A Fonte Limpa” na primeira edición deste premio á iniciativa do Museo do Médico Rural de Maceda, promovida polo doutor José Manuel Lage.
As pezas situadas no Museo foron doadas por institucións, familias e particulares como o presidente de Asomega, Xullo Anchochea, cuxo avó foi médico rural precisamente en Maceda.
O premio está dotado con 3.000 euros e recoñece e pon en valor a iniciativa do doutor Lage para enxalzar a especial relación que se establece entre o médico rural e o paciente, e para reivindicar unha forma de exercer a Medicina que se mantivo inalterada na súa esencia pese ao paso do tempo: o médico rural que atende o parto, acompaña na maduración e alivia nas últimas horas.
O museo do Médico Rural de Maceda colabora na elaboración dun panel informativo a modo de mural exposto no museo etnográfico da Casa do Patrón en Doade co seguinte texto:
“Un dos persoeiros do rural da nosa amada Galicia ao longo da historia foi o médico rural, que non era só o responsable da saúde dos seus habitantes, senón que tamén era veciño, amigo, confesor e psicólogo.
O seu traballo era continuo, durante as 24 horas do día, os 7 días da semana, os 365 días do ano. O salario que percibía era precario e, malia isto, tiña un grande ollo clínico. Caracterizábase polo seu grande altruísmo e porque acompañaba os seus pacientes ao longo de todas as etapas da súa vida.
As súas armas eran escasas, pero a observación e a exploración suplían todas as carencias que puidera haber. Podemos asegurar que eran uns heroes silenciosos, os médicos dos pobres e uns auténticos artesáns do seu oficio.
Deixáronnos como legado uns valores que debemos preservar. Eles foron vocacionais, nuns tempos en que a pobreza na nosa terra era una sinal de identidade e os recursos para curar, moi escasos e limitados.
Ata ben entrada a metade do século XX, as visitas aos domicilios dos pacientes nas aldeas facíanse a cabalo, pois o acceso era a través das corredoiras, uns camiños angostos e sinuosos. Os medicamentos elaborábanse nas boticas con fórmulas maxistrais e as plantas medicinais eran a base da súa preparación. Non había antibióticos nin vacinas.
O aparato de raios X chegou ao medio rural galego na década dos 40 e a penicilina nos 50.
Ata 1970, nas aldeas do noso rural, a maioría dos partos tiñan lugar nos propios domicilios e eran atendidos polos médicos do rural.
Os médicos rurais xamais deixaron de asistir e de lles dar consolo aos seus pacientes. Moitos de nós tivemos a agradable experiencia dunha relación humana e cálida entre o enfermo, a familia e o médico. “
Dentro da programación das xornadas SemFYC de Medicina Rural que se desenvolven no Centro Cultural Marcos Valcárcel (Rúa do Progreso nº 30 de Ourense) durante os días 5 e 6 de novembro de 2021, terán pezas na súa sede desprazadas do Museo Médico Rural de Maceda. , que se expoñerá de forma permanente e, durante esta actividade, contarase cunha guía que presentará, de forma interactiva, un percorrido pola historia da medicina rural.
Recibindo a visita de mais de 100 persoas para facer a medición dos niveis de azucra así como información e educación diabetológica e prantexar dubidas tanto relacionadas ca alimentación así como cos hábitos saudables.
O doutor José Manuel Lage Parente baixo o título “Charla sobre a evolución do proceso de envellecemento, enfermidade e morte nas zonas rurais” organizado pola “Escola Rural de Saúde da Limia” reuniunos nun encontro próximo, entretido e coñecedor dunha experiencia de toda a vida como médico no rural ourensán. onde nos dixo a importancia de ter tamén un proxecto de vida na madurez e vellez da xente.
“A medicina non é unha ciencia exacta, especialmente nas zonas rurais, onde as peculiaridades do carácter galego, entre práctico, incrédulo e místico, dan unha mestura a ter en conta, e coa que o médico rural ten a sorte de manter un máis intensa relación cos seus pacientes “.
O doutor Lage Parente sabe do que fala despois de 42 anos como médico, estando á fronte do Museo do Doutor Rural de Maceda e inmerso na publicación do seu libro “Retazos da vida dun doutor rural”
O presidente de Asomega visitou o Museo Médico Rural de Maceda acompañado dos presidentes de PSN e do Parlamento de Galicia ademais do alcalde de Maceda.
O doutor José Manuel Lage, promotor e director do Museo Médico Rural Maceda, foi o encargado de amosar os tesouros deste centro aos presidentes de Asomega, Julio Ancochea, de PSN, Miguel Carrero, e do Parlamento de Galicia, Miguel Santalices nunha recente visita ás súas instalacións na que tamén participou o alcalde da vila, Rubén Quintas.
Asomega, a través do seu presidente, fixo varias doazóns de material médico-cirúrxico ao museo. Trátase de obxectos do primeiro terzo do século pasado como unha lámpada de quirófano, unha cadeira de madeira na que sentaba o doutor cando tomaba raios X ou pés de soro.
O presidente de Asomega, Julio Ancochea, explica que “o museo recoñece, entre outros, ao meu avó materno (Ramon Bermúdez Trasmonte)”, que era médico rural. Naceu en Maceda e exerceu “ata que se mudou, por amor, a Trives, onde desenvolveu a maior parte da súa carreira profesional como médico forense e APD (Home Public Assistance)”.
Xunto a el está o seu irmán José, tamén médico falecido prematuramente. “Ambos tiveron que facer fronte á tráxica epidemia da chamada” gripe española “de 1918”, explica Ancochea.
O Museo Etnográfico “Casa do Patrón” situado en Doade, Lalín (Pontevera) é un espazo para preservar, dar a coñecer e difundir aqueles signos que axudan a comprender e valorar a propia tradición. Un museo para visitar e gozar da cultura e gastronomía tradicional galega.
O 28 de abril de 2021 visitamos este museo etnográfico, o máis grande de Galicia. A nosa colaboración consistirá en recrear un consultorio médico rural.
A Deputación potenciará o “Museo do Médico Rural”, en Maceda, referente na súa temática
Ourense, 14 de abril 2021.- O presidente da Deputación de Ourense, Manuel Baltar, reuniuse hoxe no Pazo Provincial co responsable do “Museo do Médico Rural”, José Manuel Lage, e co alcalde de Maceda, Rubén Quintas, a quen confirmou o apoio por parte da institución provincial “para seguir potenciando este singular espazo expositivo, único no ámbito galego e nacional, cuxo éxito reflicte a homenaxe da sociedade ao papel do médico rural, profesionais fondamente vencellados ao territorio e á súa veciñanza”, salientou Baltar.
O presidente do goberno provincial expresou o agradecemento a José Manuel Lage por poñer a disposición do público a importante documentación e os obxectos que conforman o museo, situado nas instalacións municipais, e ao alcalde de Maceda, “por promover esta iniciativa cultural á que seguiremos dando apoio económico e tamén mediante publicacións e co plan de acción, fixado a medio e longo prazo, que significará dispoñer de instalacións propias e con elo, unha aposta pola súa difusión e promoción para ser un punto de atracción turística e mesmo para os estudosos da medicina”.
Recibimos no Museo do Doutor Rural un dos primeiros exemplares do libro “Retazos de la Vida de un Médico Rural” escrito polo director do Museo o doutor José Manuel Lage.
Como introdución ao libro reproducimos aquí o prólogo deste libro:
PRÓLOGO
Se eu fose investigador, intentaría afondar no feito comprobable de que en Maceda, unha importante cidade de Ourense, todos os personaxes que exerceron a medicina, doutoráronse ou non durante un século, foron fillos desta cidade; Este é un dato curioso porque facendo unha breve revisión da historia, é difícil atopar algo semellante en calquera outro lugar da nosa xeografía e atrévome a dubidar de que algo así suceda en calquera parte do mundo.
Esta historia que imos ler non é máis que a vida real sen adornos nin florecementos do último dos que podemos clasificar como “Médicos rurais”, xa que desde a implantación de centros de saúde e hospitais rexionais esta cifra experimentou un tanto borrosa, xa que hai frecuentes cambios de médicos que agora son os encargados de substituír a estes heroes da medicina. Sistema que seguramente conseguiu unha modernización da medicina, pero perdeu ese carácter entrañable e familiar do médico de cabeceira nas zonas rurais.
Hai uns anos, nun lugar tan emblemático non só para a Vila de Maceda senón para a provincia, ata me atrevería a dicir por Galicia, como o seu Castelo medieval, coñecín a este entrañable personaxe e a súa muller, cumprindo o dito It é certo que –detrás dun gran home sempre hai unha gran muller–, que neste caso, como se pode ver, cúmprese en moitas das experiencias tan brillantes relacionadas neste volume.
Quizais se poida pensar que nuns anos non será posible coñecer a unha persoa en profundidade, pero no meu caso e principalmente debido á miña proximidade á execución deste libro, podo afirmar sen medo a equivocarme, que agás para a súa muller, deben ser moi poucos os que coñezan mellor o carácter, a ética, o espírito de solidariedade, a profesionalidade e o agarimo que o protagonista e o autor deste libro intercambiou cos meus veciños que eu.
Este é basicamente o resultado da lectura case simultánea de cada unha das páxinas que pouco a pouco foron saíndo da pluma deste doutor convertido en escritor da súa propia vida, como resultado da súa recente xubilación e que teño a honra de humildemente ilustrar con algúns debuxos sinxelos.
Unha vez inmerso en cada unha das súas historias, ademais de acompañado de horas de conversa enriquecedora con esta agarimosa parella, fixo que a nosa amizade fose cada vez máis entrañable, de aí a miña declaración de coñecer ben a este doutor rural.
Para un mozo coa súa carreira acabado de comezar o desenvolvemento do seu traballo nun ambiente tan duro como nas nosas vilas daquela, é evidente que non foi doado e contribuíu a endurecer aínda máis se é posible, de esa forza xuvenil co novo doutor Lage enfrontado a ese desafío.
Hai moitas experiencias relacionadas neste libro, desde anécdotas triviais da súa infancia, ata as perdas máis dolorosas de pacientes, así como as instrutivas conversas xuvenís cos seus antecesores en medicina e farmacia.
Tamén verás en moitas das súas historias as enormes dificultades que superaba día a día para desenvolver o seu traballo, dadas as condicións da medicina, especialmente da medicina rural, naqueles tempos de mediados do século pasado.
Pero, obviamente, non todas eran dificultades e dificultades. Este bo home co seu indubidable sentido do humor, pero cun respecto envexable polo seu traballo e polos seus pacientes, revélanos dun xeito moi gráfico e didáctico, moitas das divertidas anécdotas vividas no seu despacho, así como nas múltiples visitas Fogares realizados por todas as aldeas dos arredores, que circulan a calquera hora do día ou da noite polas inhóspitas estradas de barro, agora na súa maioría asfaltadas.
A xenerosidade, o altruísmo e a filantropía deste personaxe non pon fin á súa vida laboral, porque despois da súa xubilación, non sen problemas burocráticos e económicos, lanzou unha idea que levaba moito tempo arredor da súa cabeza, e que logo co tempo suficiente conseguiu convertela nunha fermosa realidade.
A creación dun museo dedicado aos médicos rurais non foi tarefa doada, porque no seu desenvolvemento atopouse con malentendidos e a falta de recursos das distintas administracións, pero co seu imperturbable tesón logrou aos poucos cun notable esforzo e dedicación, que o valor social e cultural desta iniciativa sería comprendido por todos.
Non obstante, non todas foron dificultades, xa que as doazóns para ese proxecto, ademais de doar doado todos os seus instrumentos, tamén foi o encargado de recompilar os dos seus antecesores e os seus familiares, incorporando tamén os de médicos xubilados doutras localidades galegas. , que, ao coñecer un proxecto tan interesante, non dubidaron en achegar o seu gran de area, logrando ser un dos museos temáticos máis interesantes do mundo con importantes deficiencias e en constante crecemento.
Este libro non pretende ser un manual nin un tratado médico, nin tampouco é unha novela, nin máis nin menos que a historia veraz e rigorosa, co necesario toque de humor que dá a distancia, das experiencias vividas por un deses heroes, que foron os últimos médicos rurais. Paco Ascon
